موتور جستجو چیست؟ مهمترین موتورهای جستجوگر اینترنت

بعید است کاربر اینترنت باشید و اسم گوگل به گوشتان نخورده باشد. گوگل مهمترین و پرطرفدارترین موتور جستجوگر اینترنتی است. موتورهای جستجو گشت و گذار در اینترنت را ساده‌تر می‌کنند و کاربران را از به خاطر سپردن یا ذخیره کردن آدرس صفحات مورد علاقه‌شان در اینترنت بی‌نیاز می‌کنند. در این مقاله به معرفی و تحقیق درباره مهمترین موتورهای جستجوگر در اینترنت می‌پردازیم. موتورهای جستجوی جایگزین‌های گوگل را معرفی می‌کنیم و تعدادی از موتورهای جستجوی ایرانی را بررسی می‌کنیم.

موتور جستجو چیست؟

موتور جستجو (Search engine) یک ابزار آنلاین است که به جستجو در سایت‌ها بر اساس کلمه کلیدی وارد شده توسط کاربر می‌پردازد. موتور جستجو دائما در حال جمع‌آوری اطلاعات در مورد صفحات موجود در سایت‌های مختلف و ذخیره این اطلاعات در پایگاه داده خود است. پس از ورود کلمه کلیدی توسط کاربر، موتور جستجوگر به بررسی داده‌های موجود در پایگاه داده (Database) خود می‌پردازد و بر اساس الگوریتم رتبه‌بندی که دارد نتایج را به ترتیب در صفحه نتایج جستجو (SERP) نمایش می‌دهد. در بخش بعدی نحوه عملکرد موتورهای جستجو را توضیح خواهیم داد.

موتور جستجو چگونه کار می‌کند؟

در این قسمت به بررسی ساختار موتور جستجو و نحوه عملکرد آن می‌پردازیم. موتورهای جستجو مانند گوگل و بینگ برای بررسی صفحات مختلف در وبسایت‌ها از ربات‌ها استفاده می‌کنند. این ربات‌ها در واقع برنامه‌های کامپیوتری هستند که از سایتی به سایت دیگر می‌روند و اطلاعات مربوط به صفحات موجود در سایت‌های مختلف را جمع‌آوری می‌کنند. در نهایت این اطلاعات را در یک پایگاه داده عظیم ذخیره یا اصطلاحا ایندِکس (Index) می‌کنند.

در مرحله بعدی، صفحات موجود در فهرست گردآوری شده را با در نظر گرفتن صدها فاکتور رتبه دهی، رتبه‌بندی و تجزیه و تحلیل می‌کنند. حاصل این فرایند، مشخص شدن رتبه صفحات مختلف از سایت‌های متفاوت برای یک کلیدواژه خواهد بود.

به طور کلی عملکرد موتورهای جستجو شامل چهار مرحله است:

1. خزش (Crawling): مشاهده و بررسی صفحات وبسایت‌ها که اصطلاحا به آن کراولینگ یا خزیدن می‌گویند.
2. فهرست کردن (Indexing): فهرست کردن صفحات مشاهده شده در پایگاه داده
3. رتبه بندی صفحات (Ranking): رتبه‌بندی (رنکینگ) نتایج بر اساس کلمه کلیدی وارد شده توسط کاربر و فاکتورهای رتبه‌دهی
4. نمایش نتایج به کاربر در صفحه نتایج جستجو

مطالعه بیشتر: ایندکس گوگل چیست؟ دلایل ایندکس نشدن سایت در گوگل و آموزش رفع مشکل

مهمترین موتورهای جستجو در جهان

۱- گوگل

گوگل یکی از غول‌های حوزه تکنولوژی و دارنده پرطرفدارترین موتور جستجوی اینترنتی در جهان است. همانطور که در تصویر زیر ملاحظه می‌کنید گوگل در حال حاضر اختلاف فاحشی با سایر رقبای خود در میزان سهم از بازار موتورهای جستجو دارد.

آنچه که گوگل را به پرطرفدارترین موتور جستجوی اینترنتی تبدیل کرده است نمایش نتایج درست و مطلوب به کاربران است. گوگل با کمک الگوریتم رتبه‌دهی بسیار دقیقی که دارد، بهترین و درست‌ترین نتایج را برای جستجوی کاربر نمایش می‌دهد. الگوریتم رتبه دهی گوگل با استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین از صدها فاکتور برای رتبه دهی سایت‌ها استفاده می‌کند و هنوز هم مطمئن‌ترین راه برای پیداکردن آنچه در اینترنت به دنبال آن هستید است.

۲- بینگ (Bing)

بینگ موتور جستجوی متعلق به شرکت مایکروسافت است و در جایگاه دومین موتور جستجوی جهان قرار دارد. بینگ یک سیستم جایزه‌ای برای تشویق افراد به استفاده از این موتور جستجو پیاده کرده‌است. بدین ترتیب که با استفاده از این موتور جستجو شما امتیاز دریافت خواهید کرد و با امتیاز دریافت شده می‌توانید از خدمات پولی مایکروسافت استور بهره‌مند شوید. از دیگر ویژگی‌های موتور جستجوی بینگ نمایش یک تصاویر پس زمینه زیبا در هنگام بازدید از بینگ است.

برخی کاربران معتقدند جستجوی تصاویر در موتور جستجوی بینگ نسبت به گوگل راحتتر است. همچنین جستجوی ویدیویی در بینگ بدلیل امکان داشتن پیش نمایش قبل از باز کردن لینک، یک مزیت محسوب می‌شود. بینگ تلاش مایکروسافت برای انتقام از گوگل در بازار موتورهای جستجو است. علیرغم همه این تلاش‌ها و اینکه بینگ موتور جستجوی پیشفرض در سیستم عامل ویندوز است، مایکروسافت هنوز نتوانسته است اکثریت کاربران را متقاعد به استفاده از این موتور جستجو کند.

نکته مهم:

در ابتدای سال ۲۰۲۳ موتور جستجوی بینگ به اولین موتور جستجویی تبدیل شد که از فناوری هوش مصنوعی و چت بات اختصاصی خودش برای پاسخ به سوالات کاربران استفاده کرد. بینگ با سرمایه گذاری روی شرکت Open AI و معرفی چت بات اختصاصی خودش توانست به رکورد ۱۰۰ میلیون کاربر ماهانه برسد. گوگل هم پس از چندماه فاصله، چت بات Gemini را معرفی کرد.

۳- داک‌داک‌گو (DuckDuckGo)

داک داک گو (DuckDuckGo) یک موتور جستجو پرطرفدار بین افرادی است که به حفظ حریم خصوصیشان اهمیت می‌دهند و نسبت به اینکه گوگل داده‌هایشان را جمع‌آوری کند حساس هستند. این موتور جستجو رابط کاربری بسیار ساده و مینیمالی دارد، تبلیغات ندارد و رفتار کاربران به هیچ وجه در این سایت ردیابی نمی‌شود. از معایب این موتور جستجو این است که الگوریتم بخصوص خود را ندارد و نتایج را از منابع مختلف گردآوری کرده و نمایش می‌دهد.

۴- بایدو (Baidu)

بایدو در سال ۲۰۰۰ تاسیس شد. بایدو موتور جستجوی بومی چین است و علیرغم اینکه از همه جای جهان در دسترس است تنها به زبان چینی خدمات می‌دهد. با توجه به محدودیت استفاده از خدمات گوگل در چین این موتور جستجو سهم بازار ۷۰ درصدی از بازار اینترنت چین دارد. این موتور جستجو نتایجی تقریبا مشابه گوگل به کاربران چینی ارائه می‌دهد و از طریق تبلیغات درآمد دارد. با این حال به توجه به سانسور شدید اینترنت در چین بسیاری از سایت‌های مخالف حکومت چین و طرفدار دموکراسی در موتور جستجوی بایدو نمایش داده نمی‌شوند.

۵- ولفرام آلفا (WolframAlpha)

موتور جستجوی ولفرام آلفا در واقع یک موتور محاسباتی دانش است که به شما این امکان را می‌دهد تا پاسخ سوالات خود را محاسبه کنید و درباره موضوعات تخصصی مختلفی نظیر جبر خطی، حساب، زبان شناسی به جستجو بپردازید. البته این موتور جستجو از زبان فارسی پشتیبانی نمی‌کند و باید به انگلیسی کلمات کلیدی را وارد نمایید.

هدف این موتور جستجو ارائه دانش تخصصی به کاربران در دسته بندی‌های ریاضیات، علوم، تکنولوژی، جامعه شناسی و فرهنگ است. در بین این دسته‌بندی‌ها ابزارهای مختلفی نیز وجود دارد که به شما این امکان را می‌دهد تا داده‌ها را محاسبه کنید، تحقیق آماری انجام دهید و پاسخ تخصصی سوالاتتان را بیابید. درکنار همه این مزایا موتور جستجوی ولفرام آلفا داده‌های کاربران را جمع آوری نمی‌کند و به حریم خصوصی کاربر احترام می‌گذارد.

۶- بردریدر (BoardReader)

بوردریدر یک موتور جستجو برای جستجو در تالارهای گفتگو یا فورام هاست. این موتور جستجو به شما امکان می‌دهد در تالارهای گفتگو به جستجو بپردازید و نتایج را بر اساس زبان و تاریخ فیلتر کنید. این موتور جستجوگر یک ابزار خوب برای انجام تحقیق محتوایی به زبان انگلیسی است و به شما کمک می‌کند تا محتواهای نوشته شده توسط کاربران واقعی درباره یک موضوع را پیدا کنید.

۷- اکوزیا (Ecosia)

زیرساخت مورد استفاده در اغلب موتورهای جستجو منجر به آلایندگی و انتشار بیشتر گازهای گلخانه‌ای نظیر CO₂ می‌شود. موتور جستجوی اکوزیا خود را موتور جستجویی معرفی می‌کند که درخت می‌کارد. به ازای هر جستجویی که در موتور جستجوی اکوزیا انجام می‌شود، درآمد حاصله صرف برنامه درختکاری این سایت می‌شود. بطور متوسط با انجام ۴۵ جستجو، این سایت یک درخت می‌کارد. لازم بذکر است اکوزیا نتایج خود را از موتور جستجوی بینگ مایکروسافت دریافت می‌کند.

۸- استارت پیج (Startpage)

استارت پیج نتایج خود را از گوگل دریافت می‌کند. این موتور جستجو برای کسانی مناسب است که نتایج جستجو در گوگل را ترجیح می‌دهند اما تمایل ندارند اطلاعات جستجو و تاریخچه جستجوی آن‌ها ردیابی شود.

۹- یاندکس (Yandex)

موتور جستجوی یاندکس پنجمین موتور جستجوی پرطرفدار در جهان است و بیشتر کاربران این موتور جستجو در کشورهای روسیه، بلاروس، اکراین، ترکیه و قزاقستان قرار دارند. یاندکس هم مشابه گوگل خدمات جستجوی عکس، ویدیو، اخبار را در کنار سرویس ترجمه، فضای ابری و نقشه ارائه می‌دهد.

10- Search GPT

SearchGPT یک موتور جستجوی هوش مصنوعی است که توسط OpenAI توسعه یافته و داده‌های زنده و به‌روز اینترنت را با قابلیت‌های پیشرفته مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) ترکیب می‌کند. این سیستم برای ارائه تجربه جستجوی تعاملی‌تر و گفت‌وگومحور طراحی شده و به جای نمایش یک صفحه از لینک‌ها، پاسخ‌های مستقیم و مختصر به کاربران ارائه می‌دهد و لینک‌های منابع را در اختیار شما قرار می‌دهد. به نظر میرسد که SearchGPT نتایج خود را از موتور بینگ استخراج می‌کند.

برخی از ویژگی‌های برجسته SearchGPT شامل دسترسی به داده‌های به‌روز اینترنت است که می‌تواند اطلاعات لحظه‌ای ارائه دهد؛ چیزی که ChatGPT به دلیل داده‌های محدود قدیمی قادر به انجام آن نیست. همچنین SearchGPT منابع و لینک‌های مرتبط با پاسخ‌ها را نمایش می‌دهد و امکان پرسیدن سوالات بعدی را فراهم می‌کند تا جستجو به صورت محاوره‌ای و طبیعی‌تر ادامه یابد. علاوه بر این، احتمالاً پاسخ‌های بصری نیز در این سیستم ارائه شود تا درک موضوعات پیچیده‌تر را ساده‌تر کند.

این سیستم به‌عنوان یک چالش جدی برای موتورهای جستجوی سنتی مانند گوگل مطرح شده و تجربه جستجوی کاربر را با مکالمات تعاملی و ارائه اطلاعات معتبر بهبود می‌بخشد.

موتورهای جستجوگر ایرانی

در حال حاضر دهها موتور جستجوی ایرانی راه‌اندازی شده‌ و فعال هستند، برخی از این موتورهای جستجوگر زمانی فعال بودند و اکنون دیگر کار نمی کنند. با زمزمه‌های اجرای طرح صیانت، در مورد فواید و لزوم راه‌اندازی جستجوگر ملی دلایل زیادی عنوان شده است. یکی از مثال‌هایی که به آن استناد می شود بایدو، جستجوگر ملی چین است. بایدو یکی از پر استفاده‌ترین جستجوگرهای دنیاست با این حال بسیاری هدف از راه اندازی آن را، تلاش دولت چین برای کنترل محتوای اینترنت می‌دانند.

محدودیت گوگل و دیگر موتورهای جستجو در مورد زبان فارسی، کاهش ارزبری و همچنین جلوگیری از دسترسی به سایت‌هایی که سیاست‌های رسمی کشور آنها را نامناسب قلمداد می‌کند از دیگر دلایلی هستند که برای توسعه جستجوگرهای بومی اینترنت مطرح شده است. در ادامه به معرفی تعدادی از موتورهای جستجوی ایرانی اینترنت می‌پردازیم:

۱- پارسیک

پارسیک یکی از قدیمی‌ترین موتورهای جستجوی ایرانی است که از سال ۱۳۸۱ کار خود را شروع کرد. نوع سیستم موتور جستجوگر پارسیک بر پایه Meta Search Engine است و از بانک اطلاعات دیگر جستجوگرها مانند گوگل و یاهو استفاده می‌کند. یعنی اگر شما در این سایت کلمه‌ای را سرچ کنید در واقع در چندین سایت جستجوی شما انجام می‌شود و نتیجه آن در این سایت نمایش داده می‌شود.

۲- پارسی جو

پارسی جو یکی دیگر از موتورهای جستجوی فارسی ایرانی است که در سال 2010 به صورت آزمایشی شروع به کار کرد و در سال 2015 با ثبت بیش از 1 میلیارد وب سایت فارسی به صورت نسخه کامل در اختیار کاربران قرار گرفت. موتور جستجوگر پارسی جو را دانشگاه یزد راه‌اندازی کرده است. برای اضافه کردن سایت خود به نتایج جستجوگر پارسی جو میتوانید از این لینک اقدام کنید.

۳- گردو

ظاهرا موتور جستجوگر گردو همان نتایج گوگل را نمایش می‌دهد. این موتور جستجو ظاهر قابل قبولی دارد و باتوجه به اینکه نتایج خود را از گوگل دریافت می‌کند در مقایسه با سایر موتورهای جستجوی فارسی نتایج بهتری ارائه می‌دهد. باتوجه به اینکه این موتور نتایج گوگل را نمایش می‌دهد، استفاده از این موتور جستجو جایگزین خوبی برای گوگل در هنگام قطعی اینترنت است.

۴- ذره بین

این موتور جستجو هم مانند گردو نتایج خود را از گوگل دریافت می‌کند. البته به نظر می‌رسد ذره بین نتایج را کَش نمی‌کند، در زمان ورود کلمه کلیدی توسط کاربر در این موتور جستجو نتایجی را از گوگل دریافت کرده، به کاربر نمایش می‌دهد. سرمایه گذار موتور جستجوی ذره بین شرکت همراه اول است.

سئو یا بهینه سازی موتورهای جستجو چیست؟

موتورهای جستجو علاوه بر نمایش نتایج مطلوب به کاربران می‌توانند یکی از کانال‌های بازاریابی برای کسب و کارها باشند. بهینه سازی سایت برای نمایش در هنگام ورود کلمات کلیدی مرتبط به یک کسب و کار یکی از استراتژی‌های مورد استفاده در بازاریابی دیجیتال یا دیجیتال مارکتینگ است. سئو چیست؟ به مجموعه اقدامات و فرآیندهایی که در آن رتبه کل سایت یا یک صفحه از وبسایت برای یک یا چند کلیدواژه بهبود پیدا می‌کند و این افزایش رتبه منجر به افزایش ترافیک ورودی از موتورهای جستجوی می‌شود سئو یا بهینه سازی موتورهای جستجو (Search engine optimization) گفته می‌شود.

اگر بخواهیم سئو را ساده کنیم، می‌توان گفت سئو سه فاکتور اساسی دارد:

• بهینه سازی فنی
• محتوای سئو محور
• بک لینک‌های با کیفیت

چرا موتورهای جستجو به سئو نیاز دارند؟

موتورهای جستجو به سئو (بهینه‌سازی موتور جستجو) نیاز دارند تا بتوانند به طور موثر نتایج مرتبط و با کیفیت را به کاربران ارائه دهند. دلایل اصلی این نیاز عبارتند از:

1. کشف محتوا: سئو به موتورهای جستجو کمک می‌کند تا محتوای جدید و به‌روز شده را شناسایی، خزیده و ایندکس کنند. بدون سئو، موتورهای جستجو ممکن است نتوانند محتوای مرتبط را پیدا کنند که این امر می‌تواند بر تجربه کاربری تاثیر منفی بگذارد.
2. ارتباط محتوا: سئو باعث می‌شود محتوای مرتبط با جستجوهای کاربران در صدر نتایج ظاهر شود. این کار از طریق بهینه‌سازی عناصری مانند کلمات کلیدی، متا تگ‌ها و ساختار محتوا انجام می‌شود و به موتورهای جستجو کمک می‌کند که سریع‌تر محتوای مورد نظر کاربران را پیدا کنند.
3. رضایت کاربر: یک وب‌سایت بهینه‌سازی شده تجربه کاربری بهتری را ارائه می‌دهد که به موتورهای جستجو کمک می‌کند آن را در اولویت قرار دهند. عواملی مانند سرعت بارگذاری، سازگاری با موبایل و ناوبری آسان همگی به رتبه‌بندی بهتر کمک می‌کنند و رضایت کاربران را افزایش می‌دهند.
4. کاهش اسپم: سئو به موتورهای جستجو کمک می‌کند تا محتوای اسپمی و کم‌کیفیت را فیلتر کنند. وب‌سایت‌هایی که از تکنیک‌های نادرست مانند پر کردن کلمات کلیدی یا کلواکینگ استفاده می‌کنند، جریمه می‌شوند و این امر باعث می‌شود که موتورهای جستجو بتوانند کیفیت نتایج را حفظ کنند.

به طور خلاصه، سئو به موتورهای جستجو کمک می‌کند تا محتواهای وب را به درستی سازماندهی و رتبه‌بندی کنند و نتایج بهتری را به کاربران ارائه دهند.

جمع بندی

ادر این مقاله به معرفی مهمترین و بهترین موتورهای جستجوگر پرداختیم و مزایا و معایب هرکدام را ذکر کرذیم. پس اگر در هنگام جستجو به دنبال بهترین نتایج هستید گوگل بهترین انتخاب شماست. اما اگر به دنبال حفظ حریم خصوصی هستید گزینه‌های مختلفی غیر از گوگل در دسترس شماست. موتورهای جستجوی ایرانی هم در صورت قطعی اینترنت می‌توانند راهگشا باشند.

شما درباره موتورهای جستجوگر چه نظری دارید؟ تجربه استفاده از کدام موتور جستجو را دارید؟ ایا فکر می‌کنید موتورهای جستجوی ایرانی روزی بتوانند به رقابت با موتورهای جستجوی خارجی بپردازند؟ نظرات خود را برای ما بنویسید.

پرسش‌های متداول درباره موتورهای جستجوگر

پاسخ پرسش‌های متداول درباره موتورهای جستجو در زیر ارائه شده است. در صورتی که پاسخ پرسش خود را پیدا نکردید، سوالتان را در قسمت نظرات برای ما بنویسید.